Mông Cổ – hành trình trải nghiệm những điều khác biệt

Ghi chép tản mạn của chuyên gia (bí danh phượt là Blackhill) qua hành trình gần 1 tháng ở Mông Cổ vào tháng 9 – 2015, với những hình ảnh và câu chuyện về một xứ sở quá khác biệt đối với nhiều người…

Những trải nghiệm thú vị chỉ có ở Mông Cổ…

Cắm trại ngủ lều giữa Thảo nguyên Mông Cổ ở nhiệt độ âm (-5oC) là một trải nghiệm tuyệt vời trong hành trình của Blackhill 9-2015

Những điều kiện khắc nghiệt ở Mông Cổ lại là những trải nghiệm hiếm có:

(1) Không có điện – ban đêm vì không có điện nên bạn mới nhìn rõ được bầu trời đầy sao và dải ngân hà, và những đêm sáng trăng trên thảo nguyên là vẻ đẹp kỳ ảo lung linh… Las Vegas về đêm đẹp lắm, nhưng Mông Cổ ban đêm cũng hấp dẫn lắm… đó chính là Paradox. Bạn Laurence người Hà Lan chung nhóm có một sở thích và kỹ năng chụp ảnh phơi sáng ban đêm, mình sẽ mượn vài tấm để nhìn thấy vẻ đẹp lung linh của vũ trụ về đêm…

(2) Không có nước máy – thay vì những nguồn nước máy được lọc và xử lý hoá chất, ở nơi này thiên nhiên ban tặng cho con người vô số những khe suối nhỏ và hàng trăm hồ nước lớn… trong hành trình, chúng tôi bắt gặp những dòng nước quý (nước khoáng thiên nhiên) chảy ra từ khe núi và đó là dịp may để lấy những dòng nước quý giá…

(3) Không có toilet – vì không có toilet nên không có hệ thống xả nước thải ra thiên nhiên, hầu hết các thị trấn và tất cả nông thôn đều không có nước thải ra môi trường…

(4) Không có sạc Pin – thực ra thì cũng hơi bất tiện nhỉ, đến ngày thứ 4 mà không sạc được pin thì máy ảnh cũng out luôn… thôi thì đành chấp nhận, may mắn có 1 vài nhà trang bị máy phát điện gia đình… (5) Không có Wifi – đành nhờ điện thoại 3G vệ tinh… Ở Mông Cổ có hệ thống mạng G-Phone phủ sóng 3G đến khắp mọi vùng. Tuy nhiên mỗi nhóm hay hướng dẫn nên có 1 cái vì họ bắt buột phải mua luôn cả máy của họ chứ không xài sim phổ thông. Mình dùng sim của hãng MobiCom nên chỉ rất ít khi bắt được sóng… (cái này cũng hơi lo)

(6) Không ai nói tiếng Anh – cũng không phải là chuyện đớn đau gì cho lắm, tự bơi được bằng những kỹ năng khác…

(7) Không có đường bê-tông – đây mới là nét độc đáo hiếm có, vì mình cảm nhận 100% chỉ là sa mạc và thảo nguyên mênh mông…

Cuộc sống ở Mông Cổ…

Những ngôi nhà lều Ger Mông Cổ là văn hoá truyền thống từ hàng nghìn năm, rất tiện lợi để chống lạnh và nhẹ nhàng để di chuyển theo đàn gia súc, vừa thân thiện với môi trường, và chống được cả gió bão… Vật dụng trong Ger cũng đơn giản nhưng hữu ích: một bàn thờ nhỏ (thờ Phật), những tấm ảnh lưu niệm, cây đàn Mã Đầu Cầm, vài tấm thảm hay bộ da chó Sói, một chiếc tủ có vài ngăn kéo và mấy chiếc giường đơn làm từ gỗ Thông… Nhìn chung bên trong lều người Ca-dắt thường nhiều vật dụng hơn người Mông-Hãn… Bộ da Gấu, da chó Sói hay thảm Ba-tư có lẽ là những vật dụng quý phái có thể tìm thấy trong nhà lều (Ger) của người Mông Cổ và Ka-dắt…

Cái Bếp Lò là trái tim của mỗi ngôi nhà lều Ger của người Mông Cổ… Mỗi buổi chiều hoàng hôn hay sáng sớm… Khi nhìn thấy làn khói toả ra từ những ngôi lều là cảm nhận dấu hiệu của sự sống, cho dù trong cái rét mùa Đông với độ âm – 30, – 40 độ C…

Khi đến mỗi khu lều Ger khách được chủ nhà mời về ngôi lều chính, uống sữa trà nóng được trong phích nước, kế tiếp món váng sữa, giống như Bơ, và sữa chua đựng trong một thùng nhôm dày… sữa chua bò Yak, sữa chua từ Sữa Dê đều thơm và ngon hết sẩy và không có đường… (bạn tự cho thêm đường nếu thích)… Mỗi nhà thường làm Sữa Chua với số lượng lớn hàng chục lít để cho trẻ nhỏ và đãi khách. Thịt tươi và sữa chua có thể trữ lâu ngày trong thời tiết khô mát và lạnh.

Loại Bơ từ sữa bò Yak cũng là món đãi khách phổ biến, loại này ngoài chợ cũng có bán rất nhiều, mùi thơm nhẹ và ít béo như Bơ đặc… Có thể pha váng bơ này với Trà Xanh và khấy đều để uống tăng nhiệt và chống lạnh cực tốt… Khác với Tây Tạng sử dụng dụng cụ ống khấy để chế biến món Trà Bơ (Su Yóu Cha) thì Mông Cổ pha trực tiếp Trà-Bơ trong phích nước nóng… Trà dùng phổ biến hình như là dòng trà nâu đã lên men một phần như Trà Phổ Nhĩ (Pu’erCha) chứ không dùng các loại Trà Xanh hảo hạng như ở Việt Nam.

Blackhill đã chuẩn bị trước từ VN sang 1Kg Trà Xanh (khô), 2 bịch Vinacafé và cơ số Trà Gừng, Cà phê G7… để giao lưu làm quà tặng cho gia chủ, nên rất được welcome… “Cà phê Việt Nam” rất ấn tượng nhờ vị đậm đà đúng chất cao-bồi Mông Cổ.

Mỗi buổi sáng công việc thường ngày của người phụ nữ là vắt sữa bò Yak, một loài vật thên thiết và rất hữu ích đối với người dân Mông Cổ (và cả ở Tây Tạng) loài bò lông dài này chỉ sống được ở vùng giá lạnh và độ cao 2000 mét trên mặt nước biển… Thịt, sữa và bơ từ bò Yak có vị ngon đặc biệt và rất  bổ dưỡng nhờ thức ăn thiên nhiên và môi trường trong lành.

from Ger to Ger – từ nhà Lều đến nhà Lều…

Ngoài một số vùng hoang sơ như Gô-Bi phiá Nam hay Al-tai phiá cực Tây… thì đa phần 2/3 diện tích tức hang triệu cây số vuông đều có cư dân sống rải rác trong các ngôi nhà lều, cách nhau chừng 7-10km hoặc xa hơn 1 chút… Như vậy rất thích hợp cho một mô hình du lịch chỉ có ở Mông Cổ đó là ‘from Ger to Ger’ từ nhà lều này đến nhà lều khác… Mình hơi ngạc nhiên các topic trước đây các bạn phượt hơi dị ứng với lối sống du mục và không gian mênh mông của Mông Cổ, nhưng qua thực tế sau hành trình này, cũng như cảm nhận của hầu hết dân Phượt quốc tế… đó là rất tuyệt vời (!) Có vô số trải nghiệm khác biệt những cũng rất an toàn và vừa sức…

Đồ ăn thì ngon nếu mình biết tự nấu bổ sung vào thức ăn địa phương, như Thịt bò Yak, thịt cừu, Trà sữa, rau củ quả…; quần áo ấm 3 lớp cho mùa Thu hay đầu mùa Đông; xe gắn máy hay xe Van, kể cả xe đạp…; lều 2 lớp và túi ngủ; giày trekking…; bổ sung với máy GPS; và như các bạn đã quen với các trang bị này thì việc đi phượt Mông Cổ sẽ là một trải nghiệm cực kỳ thú vị và rất vừa túi tiền nữa…

Con người sống thưa thớt nên rất hiếu khách, chi phí để trả cho chủ nhà chủ yếu là thuê Ger (chừng 400-500K VNĐ/ ở 5 người) còn lại bạn có thể tự đung nấu, trao đổi thêm (*)… Đi theo nhóm trong các chặng đi bộ và cưỡi ngựa thì thuê 1 người quản lý ngựa kiêm hướng dẫn địa hình, cần 1, 2 con ngựa để thồ hành lý và vài con để có thể thay nhau cưỡi khi đi bộ mệt. Bạn cũng không nhất thiết phải 1 người 1 ngựa; chỉ cân 1 người địa phương cho một nhóm, trong bán kính 10-15Km luôn luôn có thể tìm thấy một nhà Lều, dù không làm dịch vụ nhưng họ vẫn sắn sàng cho thuê Ger hay ít nhất là cho cắm trại ngay trong khu gần nhà…

Trải nghiệm thú vị nhất là cắm trại ngủ lều ngoài trời (lều Tent, chứ không phải Ger là nhà lều) giữa không gian thanh vắng và không khí trong lành; đốt lửa, tắm nước lạnh cóng, nướng thịt cừu, hay bò Yak… Chui vào túi ngủ, bên ngoài đã có 1, 2 chú chó canh lều suốt đêm phòng lũ chó sói rình mò, giữa bìa rừng… Thì trên trái đất này không đâu được bằng như ở Mông Cổ (!)

Bạn là người yêu thích thiên nhiên và những trải nghiệm khác biệt – hãy đến với Mông Cổ…

(*) bài và ảnh của tác giả Võ Văn Quang (Blackhill)