Thương hiệu và Bản lĩnh Việt Nam

Đã qua rồi cái thời kỳ những liên doanh bị nuốt chửng; đã qua rồi thời kỳ doanh nhân rụt rè ló mặt ra nước ngoài; qua rồi thời kỳ chúng ta bị ép giá; và qua rồi thời kỳ núp bóng gia công. 

Chuyên gia Thương hiệu Võ Văn Quang: Các bạn trẻ ơi, chúng ta hãy đi để “tìm những thị trường mới” cho đất nước nhé!

(chốn đào nguyên xa xôi cảnh sắc mùa thu bên hồ Kokonor trên độ cao 3000 mét – photo by Blackhill) 

Nhận thức Bản lĩnh Việt Nam

Khi đề cập đến Bản lĩnh, chúng ta không cần phân biệt đẳng cấp, nghề nghiệp, trình độ hay tuổi tác. Một người có bản lĩnh, một dân tộc có bản lĩnh, sẽ không bao giờ chịu khuất phục và tự tin sánh vai với những cá nhân khác trong những cộng đồng đa văn hóa, nhiều màu sắc, và chinh phục những vùng đất mới, có thêm những người bạn mới, tìm ra những thị trường mới. Bản lĩnh Việt vốn đã được hun đúc từ ngàn năm, từ những vị anh hùng dựng nước và giữ nước Hai Bà Trưng, Ngô Quyền, Lý Công Uẩn, Lý Thường Kiệt, Trần Hưng Đạo, Nguyễn Trãi… mà cái dũng-trí-khí đã được minh chứng và được hàng triệu con Lạc cháu Hồng khắc ghi trong tâm thức.

Tuy nhiên điều mà chúng tôi mạn phép xem rằng rất quan trọng và rất thiết thực là Bản Lĩnh Việt trong từng mỗi con người bình thường, nhất là đối với các bạn trẻ.

Xin đơn cử hai cách thể hiện sau đây trong cùng một tình huống để chúng ta có thể hình dung những nét thể hiện bản lĩnh của các bạn trẻ. Đỉnh Fanxipan vốn là mục tiêu chinh phục thể hiện ý chí, sự bền bỉ và khả năng ứng phó của hầu hết mọi người trong chúng ta, kể cả những ai không có điều kiện thực hiện thì chí ít cũng thể hiện lòng ngưỡng một đối với những người đã thức hiện được điều ấy. Có một nhóm bạn trẻ sinh viên có phong cách và trang phục khá là hip-hop (sau đây tạm gọi là nhóm hip-hop) khởi hành từ Hà Nội đi Lao Cai thực hiện lộ trình leo Fan bằng một cách lang bạt vật vờ ngủ lăn lóc trên toa tàu chở hàng, trú nhờ trong lán trại của kiểm lâm và ăn uống từ những gì có thể mua và xin được và cuối cùng các bạn cũng đã hoàn thành chuyến đi với mức chi phí được cho là thấp kỷ lục 500,000đồng/người. Nói chung các bạn ấy không có kế hoạch và thiếu những phương pháp chuyên nghiệp (rất chi là tactical). Cùng một lộ trình leo Fan như thế, một bạn trẻ khác cùng tuổi đã quyết định “đi một mình” cũng khởi hành từ Hà Nội, đi Lào Cai, Sapa và leo Fan; nhưng có điều khác biệt là có một sự chuẩn bị chu đáo, từ sơ đồ chỉ dẫn, những phương pháp định hướng, tự cắm lều và ngủ trong lều, tự nấu cơm và không hề có ai dẫn đường. Bằng một ý chí kiên định, tỉnh táo và bền bỉ bạn trẻ này cũng đã chinh phục được điểm cao. Một cuộc tranh luận kéo dài đã nổ ra trên mạng ttvnol và cuối cùng ý kiến thiên về việc phê bình nhóm bạn hip-hop kia đã thể hiện mình một cách thiếu chuyên nghiệp, không có kế hoạch và điều tệ hại nhất là các bạn ấy đã có những lời lẽ thiếu tế nhị gần như xúc phạm đến cộng đồng Fanxipanese (những người đã từng leo Fan). Ngược lại chúng ta thấy rõ nhân vật thứ hai, “kẻ độc hành” chuyên nghiệp và bản lãnh hơn. Bạn ấy đã góp phần xây dựng và hoàn chỉnh khái niệm mới về “đi bụi”, đó không phải là đi lang thang vất vưởng và sống sót trờ về, mà đó là một sự thể hiện bản lĩnh, ý chí, sự chuyên nghiệp, khả năng lập kế hoạch và chuẩn bị chu đáo, kiến thức sâu rộng, ý thức hòa nhập và khả năng ứng phó tuyệt vời.

Đó chỉ là hai cách thể hiện cái gọi là Bản Lĩnh Việt trong thế hệ trẻ Việt Nam.

(Grand Canyon – hãy đến để chiêm nghiệm về chiều sâu của thế giới, Photo by Blachill)

Những yếu tố cầu thành Bản Lĩnh Việt

Người Việt vốn rất khôn ngoan, nhưng trong sự dễ dãi chấp những thành công trước mắt một số trong chúng ta đã đánh mất bản lĩnh dưới góc độ duy trì những nổ lực bền bỉ và nhất quán để quy trì chất lượng và định hướng chiến lược hướng đến những mục tiêu lớn và tầm nhìn xa. Điều này Cha Ông chúng ta đã thể hiện rất tốt trong khó khăn ở cái thế bị dồn vào chân tường, khi vận mệnh Nước Nhà ngìn cân treo sợi tóc. Chúng ta biết “một cây làm chẳng nên non” nhưng khi thực hành lại thiếu phương pháp để “ba cây chụm lại thành hòn núi cao”. Để nhận thức và hành xử một cách có hiệu quả trong công việc chúng ta cần phải học.

Bản Lĩnh Việt đã thể hiện tốt là những con người “có trước có sau”. Chúng ta không quên những người bạn, những ân nhân đã từng giúp ta vượt qua khó khăn. Triết lý nhân quả là tâm niệm ứng xử của Người Việt tạo nên bản sắc và bản lĩnh Việt.

Người Việt Nam không thiếu sự thông minh và khôn khéo. Tuy nhiên khá nhiều những hành xử cá nhân hay thiên về sở đoản, mặc dù điều này đã từng làm nên những chuyển biến lịch sử mạnh mẽ, nhưng có lẽ chưa đủ để bào vệ sự trường tồn. Trong những môi trường minh bạch chúng ta đã tỏ ra lúng túng khi những sở đoản bộc lộ khả năng vi phạm những quy tắc ứng xử. Chúng ta phải biết rất nhiều, biết rõ những quy tắc ngay từ trong những nguyên lý tạo ra nó. Để có thể ứng xử thông minh hơn theo năng lực sở đoản xuất sắc của người Việt.

Người Việt Nam biết tỏ ra nổi bật. Trước những đám đông, chúng ta luôn nổi bật. Điều này quan trọng trong một thế giới đông ngịt người, quá tải thông tin và quá nhiều cạnh tranh. Chúng ta sẵn sàng sử dụng ngôn ngữ của đám đông để nói cho mọi người hiểu rằng chúng ta từ một nến văn hóa pha trộn độc đáo; chúng ta phải là những món Cocktail hảo hạng hơn là một dòng rượu đơn chất tinh túy. Hơn rất nhiều dân tộc Châu Á, người Việt am hiểu rất nhiều nét văn hóa khác nhau và đủ bản lĩnh để pha trộn với nét Việt chính thống tạo ra những sản phẩm đa dạng và bất ngờ.

Sự thân thiện! Chúng ta có rất nhiều và trên cả điều mong đợi của cộng động về sự thân thiện theo suy nghĩ thông thường của họ. Ngay từ trong nụ cười, ngôn ngữ giao tiếp và cả trọng tận đáy lòng. Bản lĩnh Việt cần phát huy nét văn hóa này, trong từng cá nhân mỗi  người, sẽ tạo ra những hiệu quả bất ngờ. Sự thăng hoa trong cảm xúc là con đường ngắn nhất để đạt đến những quyết định khó khăn nhất. Có lẽ cũng vì điều này và đàn ông Việt Nam thích uống Bia, chúng ta cần hiểu và giữ cái nét tinh túy đẹp trong văn hóa ứng xử ngoại giao để ngầm hiểu rằng cái thuật thương lượng thành công trước tiên phải tạo ra mối quan hệ và thương lượng thành công trên cơ sở mối quan hệ đã được tạo dựng. Trong khi một người có thể lúng túng khi chạm cốc và ứng xử thụ động thì một Bản lĩnh Việt có thể hoạt bát chủ động hơn để hóa giải không khí quan hệ (take it easy!) và chiếm ưu thế (take advantage!) một cách thân thiện (win and win).

Thương hiệu Việt, sự kết tinh Bản Lĩnh Việt

Sự khôn ngoan; Những nỗ lực bền bỉ; Chất lượng và Uy tín sản phẩm được duy trì trong suốt qua trình kinh doanh cộng với những cố gắn không mệt mỏi và thông minh tạo ra Thương hiệu. Thương hiệu không chỉ hình thành nhờ qua trình kinh doanh mang lại lợi nhuận trước mắt. Thương hiệu Việt là giá trị của dân tộc Việt Nam kết tinh suốt hàng nghìn năm dựng nước và giữ nước, là sự nỗ lực học tập và lao động bền bỉ của hàng triệu con dân Việt Nam. Để rồi một khi nó gắn vào trong một sản phẩm cụ thể, hai chũ Việt Nam toát lên một bản sắc, một ấn tượng, một tình cảm và cả sự ngưỡng mộ trong lòng khách hàng và bạn bè thế giới.

Nhận thức Thương hiệu Việt liệu có vai trò gì trong vấn đề Bản Lĩnh Việt Nam? Trước hết chúng tôi xin nói tóm gọn rằng điều này rất quan trọng. Đó là vấn đề rất phổ biến liệu rằng có nên (hay không) xưng danh “Tôi là Người Việt Nam” khi đi ra nước ngoài hay sống ở nước ngoài; hoặc liệu có nên gắn Thương hiệu Việt cho sản phẩm xuất khẩu hay đành chấp nhận gắn nhãn của khách hàng miễn là bán được sản phẩm? Quyết định phụ thuộc vào Bản lĩnh của người ra quyết định đó.

Đối với mỗi một cá nhân, ngững suy nghĩ và nhận thức liên quan đến phạm trù thương hiệu được thể hiện thông qua Bãn lĩnh Cá nhân. Ngay trong cách theo đuổi công việc có hai khuynh hướng phổ biến, một là theo đuổi một công ty đến cùng, hai là sẵn sàng thay đổi để tìm một chỗ làm mới với mức lương cao hơn. Chúng ta không phán xét xem cách nào tốt trong hai quyết định trên một cách đơn giản, vấn đề ở đây là liệu những “mục tiêu chiến lược” trong cuộc đời của mỗi cá nhân ấy có được tích lũy (accreditable) hay không? Một chuỗi nghề nghiệp (career) chỉ được xem là có tích lũy giá trị (credibility) nếu nhưng xuyên suốt những việc làm nó tích tụ lại được một chuỗi các giá trị tương thích với nhau và ngày càng có giá trị hơn. Đây chính là vẩn được nhìn nhận là “bản lĩnh” trong sự nghiệp của mỗi cá nhân có liên quan nhiều đến tâm tư của các bạn trẻ trong một thế giới càng ngay càng có nhiều hơn những sự lựa chọn.

Thắp lên Ngọn Lửa Trái Tim

Trong công việc và trong cuộc sống, khi ta cảm thấy không còn hứng thú với những gì ta đang làm, khi đó ta đang rơi vào trạng thái “mất lửa” nói theo ngôn từ của bạn trẻ. Ấy thế mà bài hát “Ngọn Lửa Trái Tim” viết từ thập niên 80 nay bỗng dưng được các bạn trẻ thế hệ 8X yêu mến, âu đó cũng là tín hiệu vui. “Hãy nhóm lên, ngọn lửa, trong mỗi trái tim…” Trong lời bài hát ấy còn chất chứa tình cảm bạn bè, đồng đội. Điều mà trong công việc và cuộc sống của ngày hôm nay chúng ta rất cần.

Có rất nhiều phương cách thể hiện và gìn giữ bản lĩnh trong từng cá nhân, tuy nhiên trong mọi trường hợp điều không được thiếu đó là hãy luôn thắp giữ ngọn lửa của trái tim. Cho dù đó là khát vọng chiến thắng, khát vọng chinh phục bền bỉ, khát khao được tồn tại hay để sống sót trong lúc hiểm nguy. Trong ta luôn thắp lên một ngọn lửa của ý chí, tình yêu, tính kiên định và không bỏ cuộc (cũng như không thỏa hiệp). Trong cùng một ý kiến đóng góp của cá nhân tác giả trong chương trình “Hành trình Tiếp thị Việt Nam” (Báo Tuổi Trẻ, 2006) “mỗi du học sinh, mỗi người Việt Nam sống và đi ra nước ngoài đều là một Sứ giả Thương hiệu Việt” hình ảnh Ngọn lửa Trái Tim có lẽ là toát lên được nhiều nhất ý nghĩa của Bản Lĩnh Việt, Bản Lĩnh Thương Hiệu Việt, được mỗi người trong chúng ta luôn gìn giữ. Hơn thế nữa Bản lĩnh Việt không chỉ là vấn đề đối ngoại hay chỉ khi đi nước ngoài, mà còn là sự thể hiện của mỗi người, mọi lúc mọi nơi.

(Lake Kanas, vùng đất bình yên tại biêm giới Tân Cương với Kazaghstan, Mông Cổ và Siberia Nga, Photo by Blackhill) 

Thay lời kết

Quay trở lại hai tình huống leo Fan mà tác giả đã đề cập ở đầu bài viết. Xin được bổ sung vào những ý kiến đóng góp của các anh chị trong diễn đàn du lịch mạng ttvnol một ý kiến nhỏ đối với tình huống thứ hai rằng liệu anh bạn “độc hành” ấy có thể thực hiện thành công chuyến đi với một nhóm 3 hay nhiều người hay không? Hay nói cách khác trong công việc hàng ngày liệu bạn cứ thể hiện “một mình” như vậy và liệu bằng cách như vậy bạn có tiếp tục thành công hay không? Riêng điều này nhóm “hip-hop” đã thành công hơn trong-một-nhóm với số lượng lên đến 9 người đi về trót lọt và không ai bỏ cuộc.

Bản lĩnh không cón là vấn đề mang tính cá nhân, Bản lĩnh còn là khái niệm của Tập thể. Đó là bản lĩnh ứng xử của mỗi cá nhân để xây dựng một nhóm (đồng đội) chiến thắng.

Càng ngày càng có nhiều bạn trẻ đi chu du khắp thiên ha, với các chuyến du khảo khắp mọi miền và hàng chục quốc gia. Riêng vào dịp Tháng 4 vừa qua theo chúng tôi được biết có ít nhất 2 nhóm đi Lệ Giang & Shangri La và nghe đâu còn một nhóm lên tận Tây Tạng để chiêm ngưỡng cung điện Potala, Đại Chiêu Tự và ngắm Everest (phải đến tận Everest Base Camp tận biên giới Nepal cách Lasha hàng nghìn cây số). Việc hình thành nhân cách, ý chí và những biến cố lớn của cuộc đời có lẽ bắt đầu hoặc có nguyên nhân từ những chuyến lãng du như vậy. Riêng các bạn dám đi chu du thiên hạ một mình, điều đó chính bạn và cả chúng ta cũng nên hiểu rằng không chỉ có một mình bạn ấy, mà thông thường các lữ khách đơn độc luôn mở lòng ra với những người bạn mới trên dọc đường đi hoặc tại những nơi mà họ đến, và họ sẽ không đơn độc trong cả cuộc hành trình.

Một phần Bản lĩnh Việt có lẽ đang được các bạn thể hiện như thế!

(Bài viết năm 2005 – tác giả Blackhill Vo Van Quang)